De juiste vraag stellen is essentieel in het andere gesprek. Tijdens de training Werken met Positieve Gezondheid krijgen de deelnemers voorbeelden en tools aangereikt. Voor wie zich wil verdiepen in het stellen van (de goede) vragen, adviseren wij naast het boek Socrates op sneakers ook De juiste vraag. In deze blog delen wij een aantal highlights en concrete voorbeelden uit De juiste vraag, die helpend kunnen zijn in het werken met Positieve Gezondheid.

Basishouding

De basishouding als (zorg)professional of coach is bepalend voor het andere gesprek en het antwoord op de goede vragen. Dat betekent onder andere dat je echt interesse hebt in de ander. Je vragen zullen dan open en oordeelloos overkomen. Je ziet de ander als een zelfstandig en veerkrachtig persoon. Je hoeft de ander dus niet te redden of voor hem te zorgen. En je bent niet verantwoordelijk voor de oplossingen voor de vragen van de ander. De juiste vragen voor het werken met Positieve Gezondheid zijn reflecterend en onderzoekend. Hoe bekwamer de (zorg)professional of coach vervolgens is in het luisteren, des te beter zullen de vragen zijn die gesteld worden.

Open vragen

Zowel in de training als in het boek komt het nut van het stellen van open vragen aan bod, namelijk dat je op die manier de ander veel ruimte en keuzevrijheid geeft bij het verwoorden van het antwoord en zelf de richting en inhoud van het gesprek kan bepalen. Daarnaast is doorvragen essentieel. Het helpt de ander beter aan te geven wat concreet wordt bedoeld. Dat doe je door:

• verkennen: Kun je eens vertellen over je vraag?
• verdiepen: Wat bedoel je precies met …?
• vervolgen: Wat is voor jou nu een goede vervolgstap?

Persoons- en oplossingsgerichte vragen

In het werken met Positieve Gezondheid is het stimuleren van de eigen regie heel belangrijk. Dat kan door gebruik te maken van zowel persoonsgerichte als oplossingsgerichte vragen. Een goede persoonsgerichte vraag geeft de andere de ruimte en hij of zij voelt zich echt gehoord. Voorbeelden van persoonsgerichte vragen zijn:

• Waar zou je het over willen hebben?
• Kun je daar nog iets meer over vertellen?
• Wat vind je er zelf van?
• Wat zou je anders willen doen?
• (Stilte); dit is de beste persoonsgerichte ‘vraag’.

Een goede oplossingsgerichte vraag gaat over wat er al (wel) werkt en hoe de ander dat nog meer kan doen. De vragen zijn doelgericht, gericht op kwaliteiten en mogelijkheden en toekomstgericht. Voorbeelden van oplossingsgerichte vragen zijn:

• De wondervraag: Stel dat alles waarvan je droomt werkelijkheid is geworden… wat is er dan anders?
• Wat heb je al geprobeerd, wat werkte en heeft je geholpen?
• Zijn er momenten waarop het probleem er niet is of minder erg is?
• Hoe gaat dat?
• Wat is er beter sinds het vorige gesprek? En wat nog meer?
• Waar sta je nu op een schaal van nul tot tien? Wat heb je allemaal gedaan om dat cijfer te behalen? Waarom is het niet nul?

‘Less is more’

Ook in het vragenstellen. Een kleine, ogenschijnlijk eenvoudige vraag kan veel in gang zetten – net zoals een kiezelsteentje al rimpels in het water geeft. Hoe eenvoudiger de vraag, des te krachtiger soms de uitwerking. Vragen moeten vooral ondersteunen, aanjagen en uitdagen.  Het grootste gedeelte van het werken aan een oplossing, aan Positieve Gezondheid, gebeurt door de ander en hij of zij heeft daar zelf de regie over.

Vragen om motivatie en gedrag te stimuleren

Net als bij coaching in het algemeen, is Positieve Gezondheid gericht op bewustwording, inzicht en begrip, het overwinnen van weerstand, het afleren van oude gedachtepatronen en gedrag, het aanleren van nieuw gedrag of nieuwe gedachten en het integreren van de veranderingen in het dagelijks leven. Daarbij zijn motiverende vragen en vragen die gedragsverandering stimuleren helpend.

Vragen die de intrinsieke motivatie van de ander versterken:

• Waarom zou je dit willen veranderen?
• Wat zijn de drie belangrijkste reden om te veranderen?
• Hoe belangrijk is deze verandering voor je? En waarom?
• Hoe zou je deze verandering aan kunnen pakken?
• Wat ga je doen, denk je?

Vragen die de gedragsverandering bij de ander ondersteunen:

1. Wat wil je veranderen?
2. Wat heb je al geprobeerd?
3. Wat werkt? En kun je daar meer van doen?
4. Zie je nog andere mogelijkheden?

Vragen die de gedragsverandering bij de ander uitlokken:

1. Op welke manier helpt je oude gedrag je?
2. Is dat waar, is het tegenovergestelde net zo waar?
3. Waarom wil je je gedrag eigenlijk veranderen?
4. Wat maakt dat belangrijk voor je?

of

1. Wie ben je zonder je oude gedrag?
2. Aan wie of wat ben je trouw, door vast te houden aan je oude gedrag?
3. In hoeverre hoort dat gedrag bij de persoon die je wilt zijn?
4. Welk principe verandert er voor je, als je dit anders gaat doen?